Cuộc sống đời thường của người Việt tại Mỹ

Cuộc sống của người Việt ở San Jose khá nhộn nhịp vui vẻ. Cộng đồng người Việt ở San Jose đã được thành lập từ rất sớm với những sinh hoạt tập thể diễn ra liên tục tạo thành mối giao kết giữa những người Việt đã qua định cư Mỹ tại miền Bắc California.

San Jose hay còn gọi là Thung Lũng Điện Tử vì vùng đất này quy tụ rất nhiều hãng điện tử nổi tiếng. Đây là nơi ra đời của hầu hết tất cả những sản phẩm điện tử mới nhất trên thế giới hiện nay. San Jose được người Việt chúng ta gọi là Thung Lũng Hoa Vàng vì nơi này vừa là nơi có vô số hoa dại màu vàng vào mùa xuân và cũng nhằm ngấm ngầm nói đất lành chim đậu. Sau 35 năm rời đất nước và định cư Mỹ ở San Jose, nới đây cũng là nơi tạo ra những người Việt rất thành công. Họ bây giờ đã trở thành luật sư, bác sĩ, kỹ sư điện toán, cảnh sát trưởng, và cả nghị viên của chính quyền thành phố.

San Jose là nơi có nhiều trung tâm dạy ngoại ngữ và nghề miễn phí gọi là Adult Education hay là Vocational School, cũng có một số nơi thu học phí ở mức cho có. Tại những trung tâm này mọi người gặp nhau và những người có kinh nghiệm sẽ hướng dẫn cho những người mới đến cách xin phúc lợi xã hội (Welfare), Housing, Food Stamp hoặc bảo hiểm miễn phí. Những chương trình này được tạo ra nhằm giúp đỡ cho những dân qua đây định cư có thể dễ dàng hòa nhập và thích ứng tốt hơn. Trong năm đầu đến, dân nhập cư nếu muốn đi học tiếp hay học lại cao đẳng/đại học thì khó khăn lớn nhất là học phí. Học phí năm đầu gần bằng giá dành cho du học sinh. Thế nên đành rằng kiếm một công việc lao động chân tay hay là làm bồi bàn vậy vì đó là công việc dễ kiếm nhất ở nơi đây trừ nghề làm nail, vì nghề này dạo gần đây khôn còn phổ biến và đông đảo như trước nữa.

Đối với cách nhìn của người Mỹ, những người thanh niên trai tráng, những người có sức khỏe mà vẫn nộp đơn xin trợ cấp từ chính phủ là những kẻ cắp, những kẻ vô dụng hơn cả những người làm trò vui bên vỉa hè để xin tiền. Trái lại đó, nhiều người Việt coi việc nhận tiền trợ cấp của chính phủ Mỹ là niềm tự hào. Một số người sau khi có công việc ổn định, sếp muốn tăng lương, tăng chức nhưng vẫn thẳng thừng từ chối vì sợ chính phủ cắt trợ cấp. Thậm chí nhiều trường hợp, cha mẹ sợ con cái mình đi học không được nhận tiền trợ cấp của chính phủ (Financial Aid) nên cũng không dám thăng quan tiến chức để khỏi phải khai thuế nhiều, khai thu nhập cao, làm sao cho con mình đi học được hưởng tiền trợ cấp. Đó là lối suy nghĩ khá  là “kỳ quặc” của gần hết người Việt đang định cư tại Mỹ dưới cái nhìn của những người công dân Mỹ mang chủng tộc khác.

Bằng lái xe là một thứ nhất thiết phải có cho mỗi người dân định cư tại Mỹ vì nếu không biết lái xe ở Hoa Kỳ sẽ rất khó khăn cho bạn trong việc di chuyển ở đây. Học lái xe ở California rất dễ, có nhiều ngôn ngữ phù hợp cho người nhập cư. Mức học phí cũng rất sát sao nhau. Nhưng chỉ riêng ở California mà đến cả các bang khác ở Mỹ, luật lái xe rất nghiêm ngặt, nếu bạn vi phạm pháp luật, thì số tiền phạt sẽ khá là nặng tùy vào mỗi mức độ khác nhau.

Ở Mỹ, mua bảo hiểm là một việc bắt buộc ở mỗi công dân ở nước này phải làm. Và có rất nhiều loại bảo hiểm trong đời sống hàng ngày mà mình phải mua như bảo hiểm sức khỏe, bảo hiểm xe cộ, bảo hiểm nhà cửa… Vấn đề bảo hiểm y tế thôi cũng khiến nhiều gia đình có thu nhập không tệ phải đau đầu. Mỗi gia đình có thể tốn từ 450 USD đến 1500 USD hằng tháng để mua bảo hiểm y tế. Giá của nó tùy thuộc vào chương trình bảo hiểm mà mình chọn và độ tuổi của người mua bảo hiểm. Một số công ty mua bảo hiểm sức khỏe cho nhân viên mình, nhưng điều may mắn đó chỉ đến với số ít. Nếu bạn mua bảo hiểm chung với công ty, giá có thể rẻ hơn, công ty sẽ trừ tiền bảo hiểm vào paycheck của bạn.

Nghề làm nail là nghề phổ biến ở đây và được coi như là là nghề dễ kiếm sống nhất của người Việt đang định cư tại Mỹ. Từ những năm gần đây, nghề nail có khuynh hướng đi xuống thế nên đã không ít người Việt sống tại California mà đến các bang khác trên nước Mỹ lũ lượt từ bỏ nghề để tìm đến cho mình một hướng đi khác như mở nhà hàng Việt Nam. Làm phục vụ cho nhà hàng Mỹ thì không thể vì trình độ tiếng Anh chưa đủ. Phục vụ cho nhà hàng Việt thì không hề ít nước mắt đã phải chảy ngược vào trong.

Chủ nhà hàng Việt mỗi tháng kiếm được rất nhiều từ vài ngàn đến vài chục ngàn, phần lớn là nhờ bóc lột người cùng quê hương. Người Mỹ có thói quen cho bồi bàn tiền boa (tip). Rất nhiều chủ nhà hàng không đồng ý nhân viên của mình giữ phần tiền boa khách cho này và nếu nhân viên nào bị phát hiện là giữ lấy những cái gì thuộc về mình đều bị cho là những kẻ trộm và sẽ bị sa thải lập tức. Những ông/bà chủ vô lương tâm này đúng là vừa ăn cắp vừa la làng. Không có trường hợp nào người Việt dám đứng lên kiện chủ của mình về vấn đề tiền boa như người Hoa từng kiện Starbucks, cuối cùng Starbucks phải thua kiện hơn 100 triệu đô.

Nhân viên Việt Nam không đơn kiện vì một phần họ nhận lương là tiền mặt, lí do nữa là du học sinh chưa được phép đi làm và họ sợ mất việc cộng với ngại phải lên tòa. Mặc dù là công việc tạm thời nhưng cũng kiếm được một số tiền, có người trò chuyện thay vì tù túng trong bốn bức tường ở nhà. Những ông/bà chủ này cuối tuần đi cúng chùa coi nhưng là một cách rửa tiền hợp pháp và giúp lương tâm bớt bị cắn rứt.